Με τον όρο μελάχρωση εννοούμε διαταραχές στο χρώμα του δέρματος. Μπορούν να εμφανιστούν σε όλο το σώμα όμως είναι πιο εμφανείς και συχνές σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές, όπως στο πρόσωπο και στα χέρια. Σε αυτή την ευρεία κατηγορία μπορούμε να συμπεριλάβουμε της ηλιακές κηλίδες ή όπως λιγότερο ευγενικά ονομάζονταν παλιότερα γεροντικές κηλίδες, το μέλασμα, που αλλίως ονομάζεται και χλόασμα, όπου η υπερμελάχρωση είναι βαθύτερα στο δέρμα, τη μεταφλεγμονώδη υπερμελάχρωση που είναι διαταραχή της μελάχρωσης μετά από φλεγμονή και τις πανάδες που είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται από τους ασθενείς και συνήθως αφορά στο μέλασμα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση είναι η σωστή αναγνώριση του είδους της βλάβης από ειδικό Δερματολόγο, καθώς ένα είδος μελανώματος είναι η Κακοήθης φακή που προσομοιάζει τις ηλιακές κηλίδες. Αυτό το είδος καρκίνου δέρματος απαιτεί φυσικά άλλη αντιμετώπιση, η οποία είναι η χειρουργική αφαίρεση με ειδικά όρια.
Για την αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών της μελάχρωσης χρησιμοποιούμε συντηρητικές θεραπείες τόσο με τη μορφή τοπικών αγωγών όσο και συστηματικών με τη λήψη φαρμάκων. Φυσικά, καθοριστική είναι η συμβολή των peeling με ειδικά επιλεγμένα οξέα, τόσο όσον αφορά στο είδος, όσο και στη συγκέντρωση αλλά και τον χρόνο εφαρμογής τους. Τέλος, επανάσταση στην αντιμετώπιση των δυσχρωμιών αυτών έφεραν οι εφαρμογές με λέιζερ με μήκη κύματος που στοχεύουν τη μελανίνη ως χρωμοφόρο για επιλεκτική απορρόφηση της ενέργειας που εκλύεται από το μηχάνημα. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να ‘ψήσουμε’ κάποιες βλάβες θερμαίντας απλά το γύρω δέρμα χωρίς να το καταστρέφουμε, όπως θα συνέβαινε με ένα απλό λέιζερ διοξειδίου του άνθρακα. Τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη των μηχανημάτων αυτών με τη δυνατότητα να έχουμε παλμούς σε ιδιαίτερα σύντομο χρόνο οδήγησε στην τεχνολογία Q switch laser τα οποία λόγω το πολύ μικρού παλμού δεν θερμαίνουν το γύρω δέρμα και ουσιαστικά είναι εντελώς ανώδυνα στις εφαρμογές τους για δυσχρωμίες. Σε όλες τις περιπτώσεις είναι απαραίτητη η χρήση αντιηλιακών τόσο για την πρόληψη, όσο για την αντιμετώπιση αλλά και κατά την αποθεραπεία και αποφυγή υποτροπής.
Ηλιακές κηλίδες και αντιμετώπιση τους
Οι ηλιακές κηλίδες είναι πολύ συχνές καλοήθεις βλάβες που εμφανίζουμε μετά από χρόνια έκθεση στον ήλιο και μετά από κάποια ηλικία. Είναι επί της ουσίας επιφανειακές βλάβες που εμφανίζονται συχνότερα στο πρόσωπο, στη ραχιαία επιφάνεια της άκρας χείρας αλλά και στο ντεκολτέ. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε στοχευμένα με τη χρήση του Laser Q-switch στα 532nm να εξαλείψουμε τις βλάβες αυτές σε μια συνεδρία μόνο χωρίς πόνο και με ελάχιστη αποθεραπεία. Μετά τη συνεδρία, που δεν απαιτεί ούτε αναισθητική κρέμα, οι βλάβες γκριζάρουν και μαυρίζουν, συνεπώς φαίνονται εντονότερα για 7-14 μέρες ανάλογα την περιοχή του σώματος. Η αποθεραπεία κρατά λιγότερο στο πρόσωπο ενώ περισσότερο στα χέρια. Στο τέλος φεύγουν σαν ‘βρωμιά’ με ένα ήπιο ξεφλούδισμα.
Αν η έκταση των δυσχρωμιών είναι μεγάλη και δεν μας ενδιαφέρει στοχευμένα να αντιμετωπίσουμε κάποιες κηλίδες, μπορούμε να κάνουμε μια θεραπεία φωτοανάπλασης με IPL (intense pulse light). Σε αυτήν την περίπτωση επιλέγουμε την κατάλληλη κεφαλή που εκπέμπει σε διαφορετικά μήκη κύματος ανάλογα με το είδος της βλάβης και το χρώμα του δέρματος. Η εφαρμογή πονάει λίγο και μια αναισθητική κρέμα μειώνει την αίσθηση. Πάλι μετά την εφαρμογή θα υπάρχει μια παροδική επιδείνωση της εικόνας για 10-14 μέρες με γκριζάρισμα στις βλάβες που θα δείχνουν λίγο πιο σκούρες. Μετά την αποθεραπεία αυτή το δέρμα είναι πιο νεανικό και φρέσκο με λιγότερες κηλίδες και πιο ομοιόμορφη απόχρωση και χροιά.
Όταν παράλληλα με τις κηλίδες έχουμε και ρυτίδες και άλλα σημεία γήρατος και θέλουμε να τα αντιμετωπίσουμε και αυτά σε μια συνεδρία τότε μπορούμε να κάνουμε χρήση peeling ή CO2 laser. Με την εφαρμογή οξέων πετυχαίνουμε ελεγχόμενη απολέπιση της επιφάνειας του δέρματος διώχνοντας μαζί και τις μελαχρώσεις αυτές αλλά και αναπλάθοντας το δέρμα. Με την εφαρμογή του λέιζερ διοξειδίου του άνθρακα έχουμε εξάχνωση των επιφανειακών ιστών και θερμική ενεργοποίηση του βαθύτερου δέρματος για παραγωγή κολλαγόνου και ανάπλαση. Και στις δυο περιπτώσεις το δέρμα που αναπλάθουμε είναι πιο υγιές και παχύ ως αποτέλεσμα καλύτερης θρέψης.
Μέλασμα και η αντιμετώπισή του
Το Μέλασμα ή χλόασμα αποτελεί μια σαφώς πιο δυσίατη πάθηση όπου η μελάχρωση βρίσκεται στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος. Επίσης, συχνά υπάρχει και ενδοκρινολογική συνδρομή στο πρόβλημα. Για το λόγω αυτό το μέλασμα εμφανίζεται συχνότερα μετά από αντισυλληπτικά ή εγκυμοσύνη (μάσκα εγκυμοσύνης) ή σε συνδυασμό με διαταραχές θυροειδούς. Παράλληλα ελέγχουμε και επίπεδα σιδήρου, φυλλικού οξέως και Β12.
Η πάθηση αυτή έχει πάντα την πιθανότητα υποτροπής και για τον λόγο αυτό η σωστή χρήση αντηλιακών είναι καθοριστική. Επίσης, πολύ επιθετικές θεραπείες με peeling και laser μπορεί να οδηγήσουν σε rebound και επιδείνωση της εικόνας. Για τον λόγο αυτό στο ιατρείο μας προτιμούμε τις δυο πιο καταξιωμένες μεθόδους αντιμετώπισης, που έχουν σαφή αποτελέσματα χωρίς τον κίνδυνο επιδείνωσης. Αυτές περιλαμβάνουν τη χρήση ειδικής φτιαχτής κρέμας με σταδιακά αυξανόμενη συγκέντρωση της δραστικής ουσίας και τη λήψη ενός φαρμάκου από το στόμα με χρήση off label. Αυτό σημαίνει ότι το φάρμακο αυτό σχεδιάστηκε για άλλο λόγο και στην πορεία τυχαία είδαν ότι βοηθά και στο μέλασμα. Αν και το φάρμακο είναι ασφαλές και δίνεται συχνά, είναι απαραίτητη προϋπόθεση η λήψη ιστορικού για την επιλογή του ασθενή, ενώ πρέπει να εξηγηθεί ότι απαιτείται θεραπεία για κάποιους μήνες. Η δραστική ουσία του φαρμάκου μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με τη μορφή μεσοθεραπείας, δηλαδή την έγχυση μέσα στο δέρμα, τόσο για επίσπευση των αποτελεσμάτων όσο και σε περιπτώσεις που δεν επιλέγουμε την από του στόματος χορήγηση. Επίσης, χρησιμοποιείται και σε peeling και κρέμες, αν και η έκταση της αποτελεσματικότητάς του με τις μορφές αυτές μένει να αποδειχθεί.
Σε όλες τις περιπτώσεις η σωστή χρήση αντιηλιακού με υψηλή προστασία είναι απαραίτητη μετά από τις θεραπείες μας.
